Tranh chấp thừa kế theo pháp luật

Thừa kế là một quyền hợp pháp của người thừa kế mà pháp luật quy định. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào việc thừa kế cũng diễn ra thuận lợi giữa các thành viên được hưởng thừa kế. Trên thực tế, không ít trường hợp việc người chết để lại di sản đã dẫn đến tranh chấp giữa những người thừa kế có quyền và lợi ích liên quan. Bài viết dưới đây, Luật Vạn Phúc sẽ đề cập đến thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật– vấn đề được rất nhiều quý khách hàng quan tâm và đặt câu hỏi cho công ty chúng tôi.

Cơ sở pháp lý

Chương XXIII Bộ luật dân sự (BLDS) 2015.

Tranh chấp thừa kế theo pháp luật là gì

Trước hết, cần phải hiểu, thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế sẽ do pháp luật quy định.
Như vậy, tranh chấp thừa kế theo pháp luật là những mâu thuẫn, bất đồng trong việc thừa kế theo hàng thừa kế.

Các dạng tranh chấp thừa kế theo pháp luật

Tranh chấp về thừa kế theo pháp luật cũng rất đa dạng. Đó là:

Tranh chấp về phân chia di sản thừa kế (trong trường hợp không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp hoặc những trường hợp được thừa kế theo pháp luật mà pháp luật quy định)
Tranh chấp về xác nhận ai là người có quyền thừa kế
Tranh chấp về buộc người thừa kế phải thực hiện nghĩa vụ do người chết để lại, thanh toán các khoản chi phí…

Một số quy định về tranh chấp thừa kế theo pháp luật

Vấn đề thừa kế được pháp luật quy định khá chi tiết trong BLDS, dưới đây là một số thuật ngữ và quy định cần phải nắm liên quan đến lĩnh vực thừa kế theo pháp luật.

Hàng thừa kế

Theo quy định của pháp luật, cụ thể tại Điều 651 BLDS 2015, hàng thừa kế sẽ được xác định như sau:

Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Thời điểm mở thừa kế theo pháp luật

Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Trường hợp Tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được xác định tại khoản 2 Điều 71 BLDS 2015.

Thừa kế thế vị

Trong lĩnh vực thừa kế nói chung và thừa kế theo pháp luật nói riêng thì cụm từ “thừa kế thế vị” được sử dụng rất nhiều. Vậy thừa kế thế vị là gì ?

Thừa kế thế vị là: Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

Quy trình giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật

Chuẩn bị hồ sơ hợp lệ

Chủ thể khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật thì cần phải nộp đầy đủ hồ sơ. Hồ sơ bao gồm:

Đơn khởi kiện theo mẫu do pháp luật quy định;
Các giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người khởi kiện và người để lại tài sản như: Giấy khai sinh, giấy chứng minh nhân dân.,… để xác định diện và hàng thừa kế;
Giấy chứng tử của người để lại di sản thừa kế;
Bản kê khai các di sản;
Các giấy tờ, tài liệu chứng minh sở hữu của người để lại di sản và nguồn gốc di sản của người để lại di sản;

Các giấy tờ khác có liên quan

Nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền

Người khởi kiện gửi đơn khởi kiện và những hồ sơ có liên quan đến Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật. Có thể nộp bằng các hình thức sau:

Trực tiếp tại Tòa án;
Gửi qua dịch vụ bưu chính;
Hoặc gửi bằng hình thức trực tuyến qua cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có)

Kiểm tra, giải quyết và trả kết quả

Sau khi nhận được hồ sơ hợp lệ, Tòa án sẽ xem xét, kiểm tra nội dung đơn khởi kiện và nếu xét thấy đúng thẩm quyền của mình thì Tòa án sẽ thông báo cho đương sự biết để đương sự nộp tiền tạm ứng án phí.
Trong thời hạn 15 ngày khi nhận được thông báo, đương sự phải nộp tiền tạm ứng án phí rồi nộp lại biên lai cho Tòa án, Tòa án sẽ thụ lý giải quyết.
Sau đó, Tòa án sẽ tiến hành thủ tục chuẩn bị xét xử để đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm. Ngoài ra, nếu có đơn kháng cáo, kháng nghị thì sẽ giải quyết theo thủ tục phúc thẩm. Và còn có thủ tục tái thẩm, giám đốc thẩm theo quy định của pháp luật tố tụng.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật

Không phải trong mọi trường hợp giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật đều do một chủ thể duy nhất có thẩm quyền giải quyết mà tùy thuộc vào tình huống của sự việc đó. Cụ thể:

Tòa án nhân dân cấp huyện sẽ có thẩm quyền trong trường hợp

Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có di sản là bất động sản có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về thừa kế.
Trường hợp di sản thừa kế không phải là bất động sản thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết là tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc hoặc theo sự lựa chọn của nguyên đơn.

Tòa án nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền trong trường hợp:

Giải quyết các tranh chấp về thừa kế có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp cho cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài, cho Tòa án, cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài.
Giải quyết những tranh chấp thừa kế thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện mà Tòa án nhân dân cấp tỉnh tự mình lấy lên để giải quyết khi xét thấy cần thiết hoặc theo đề nghị của Tòa án nhân dân cấp huyện.

Thời hiệu khởi kiện giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật

Tùy thuộc loại tranh chấp thừa kế theo pháp luật đó là gì mà thời hiệu khởi kiện sẽ khác nhau. Cụ thể:

Theo quy định của pháp luật thì thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể thừ thời hiệu mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.
Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
Thời điểm yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế

Chi phí giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật

Khi nộp đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật thì đương sự phải nộp án phí, lệ phí. Mức án phí, lệ phí được xác định theo quy định của pháp luật tùy thuộc vào từng vụ án cụ thể mà mức án phí sẽ khác nhau được xác định theo Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14.

Một số lưu ý khi giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật

Lưu ý: Đối với trường hợp hàng thừa kế, những người thừa kế cùng hàng sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Lưu ý: Đối với trường hợp tài sản không có người thừa kế theo di chúc, theo pháp luật hoặc có nhưng không được quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản thì tài sản còn lại sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài sản mà không có người nhận thừa kế thuộc về Nhà nước.

Một số câu hỏi thường gặp

Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp nào khác ngoài trường hợp không có di chúc, di chúc không hợp pháp ?

Trả lời: Ngoài 2 trường hợp trên, thừa kế theo pháp luật còn được áp dụng trong 2 trường hợp sau:

Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Thừa kế theo pháp luật được áp dụng đối với phần di sản nào ?

Trả lời: thừa kế theo pháp luật sẽ được áp dụng đối với các phần di sản sau:

Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;
Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;
Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Cha mẹ nuôi và con nuôi có được hưởng thừa kế theo pháp luật không?

Trả lời: Quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi ngoài được thừa kế di sản của nhau thì còn được thừa kế di sản t heo hàng thừa kế và theo thừa kế thế vị theo quy định tại Điều 653 BLDS 2015.

Trường hợp vợ chồng đã chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân thì có được hưởng thừa kế của nhau không?

Trả lời: Trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung khi hôn nhân còn tồn tại mà sau đó một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.

Trường hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.

Người đang là vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản.

Luật Vạn Phúc là nơi uy tín và có kinh nghiệm dày dặn trong việc tư vấn giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật.

Với đội ngũ luật sư và những chuyên viên pháp lý vô cùng tâm huyết, chúng tôi cam kết thời hạn và chi phí khi sử dụng dịch vụ tư vấn của công ty chúng tôi sẽ đảm bảo thực hiện công việc theo đúng tiến độ thỏa thuận, tuân thủ đúng quy định pháp luật với chi phí vô cùng hợp lý, cạnh tranh trên thị trường.

Chúng tôi sẽ tư vấn cho quý khách hàng để quý khách hiểu rõ bản chất của vấn đề, hiểu rõ thủ tục, quy trình theo quy định của pháp luật để bảo vệ tối ưu nhất quyền lới của quý khách.

Trên đây là bài viết Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế theo pháp luật của Luật Vạn Phúc.

Nếu quý khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ này hoặc dịch vụ giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế, di chúc vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi.

Đọc thêm: Dịch vụ giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế, di chúc

Đọc thêm: Thủ tục giải quyết tranh chấp thừa kế theo di chúc mới nhất