IPO không còn là thuật ngữ xa lạ đối với các doanh nghiệp hoạt động trên thị trường hiện nay. IPO được coi là một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của doanh nghiệp. Tiến hàng IPO và trở thành doanh nghiệp đại chúng dấu ấn ghi nhận sự phát triển của doanh nghiệp về “chất” trong hoạt động quản trị điều hành công ty.

Với những tác động vô cùng tích cực của IPO, thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian qua đã chứng kiến nhiều thương vụ IPO của doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực như: bất động sản, ngân hàng, ,… Vậy doanh nghiệp IPO là gì? Quy trình IPO doanh nghiệp như thế nào? Qua bài viết dưới đây Luật Vạn Phúc xin gửi tới quy bạn đọc những ý kiến đánh giá pháp lý doanh nghiệp IPO theo Luật chứng khoán hiện nay.

Tổng quan về IPO

IPO là gì?

IPO là từ viết tắt các chữ cái đầu tiên của thuật ngữ tiếng Anh “Initial Public Offering”, khi phiên dịch ra tiếng Việt có nghĩa là “Lần đầu tiên phát hành ra công chúng”. Trên thị trường chứng khoán, IPO là hoạt động huy động vốn của công ty cổ phần bằng hình thức phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng.

Thay vì việc, chỉ huy động vốn qua hình thức chào bán cổ phần mới phát hành cho những cổ đông thành lập công ty, thực hiện IPO giúp doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn đa dạng hơn, dồi dào hơn từ các nhà đầu tư ngoài thị trường.

Doanh nghiệp IPO là gì?

Doanh nghiệp IPO là công ty cổ phần chưa niêm yết cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán, doanh nghiệp lần đầu chào bán công khai cổ phiếu, hay còn gọi là huy động vốn từ công chúng một cách phổ biến, rộng rãi, bằng cách niêm yết cổ phiếu lần đầu tiên trên sàn chứng khoán. Sau khi tiến hành IPO, tổ chức sẽ trở thành công ty đại chúng (do cổ phần được chào bán ra công chúng), đồng thời chính thức là thành viên gia nhập thị trường chứng khoán.

Luật Chứng khoán 2019 có sử dụng thuật ngữ “chào bán chứng khoán ra ngoài công chúng” (tại khoản 1 Điều 15) với ý nghĩa tương đồng với thuật ngữ IPO. Theo đó, chào bán chứng khoán ra ngoài công chúng là việc chào bán chứng khoán theo một trong các phương thức sau đây:

Chào bán chứng khoán thông qua phương tiện thông tin đại chúng;
Chào bán chứng khoán cho từ 100 nhà đầu tư trở lên (không bao gồm nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp);
Chào bán chứng khoán cho các nhà đầu tư không xác định được.

Điều kiện thực hiện IPO tại Việt Nam

Trong quá trình đánh giá pháp lý doanh nghiệp IPO, cho thấy các điều kiện IPO theo quy định tại khoản 1 Điều 15 Luật chứng khoán 2019 cụ thể như sau:

Doanh nghiệp IPO bắt buộc phải có số vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ VNĐ trở lên theo giá trị sổ sách kế toán.
Doanh nghiệp IPO hoạt động kinh doanh có lãi trong 02 năm liên tục liền trước năm thực hiện IPO, đồng thời không có lỗ lũy kế.
Doanh nghiệp phải có phương án phát hành vốn thu được, phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán cổ phiếu được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
Doanh nghiệp phải bán ít nhất 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết cho tối thiểu 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn; trường hợp vốn điều lệ của doanh nghiệp từ 1.000 tỷ VNĐ trở lên thì tỷ lệ này là 10% số cổ phiếu có quyền biểu quyết.
Các cổ đông lớn trước thời điểm chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng phải cam kết cùng nhau nắm giữ tối thiểu 20% vốn điều lệ của doanh nghiệp ít nhất là 01 năm kể từ ngày kết thúc đợt IPO.
Doanh nghiệp không thuộc trường hợp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế mà chưa được xóa án tích.
Có công ty chứng khoán tư vấn về hồ sơ IPO, trừ trường hợp doanh nghiệp IPO là công ty chứng khoán.
Doanh nghiệp phải cam kết và phải thực hiện niêm yết hoặc đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi kết thúc IPO.
Doanh nghiệp bắt buộc phải mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu từ đợt IPO.

Quy trình thực hiện IPO chi tiết

Căn cứ các quy định tại Điều 15, Điều 18, Điều 24, Điều 25, Điều 26 Luật Chứng khoán 2019 kết hợp với quá trình đánh giá pháp lý doanh nghiệp IPO, Luật Vạn Phúc tổng hợp quy trình IPO doanh nghiệp bao gồm các bước như sau:

Bước 1: Họp Đại hội đồng cổ đông để xin ý kiến.

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ IPO theo quy định pháp luật, bao gồm:

Văn bản đăng ký chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (theo mẫu);
Bản cáo bạch;
Điều lệ của doanh nghiệp phát hành;
Quyết định của Đại hội đồng cổ đông thông qua phương án phát hành, phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán và cam kết niêm yết/đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán;
Văn bản cam kết;
Hợp đồng tư vấn hồ sơ đăng ký IPO với công ty chứng khoán;
Văn bản xác nhận của ngân hàng về việc mở tài khoản phong tỏa nhận tiền mua cổ phiếu của đợt IPO;
Cam kết bảo lãnh phát hành (nếu có).

Bước 3: Nộp hồ sơ đăng ký IPO tại Ủy ban chứng khoán Nhà nước.

Bước 4: Trong thời gian Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xem xét hồ sơ IPO, tổ chức phát hành/tổ chức bảo lãnh phát hành/tổ chức, cá nhân có liên quan chỉ được sử dụng thông tin trong Bản cáo bạch đã gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước một cách trung thực và chính xác các để thăm dò thị trường, trong đó phải nêu rõ các thông tin về ngày phát hành và giá bán chứng khoán là thông tin dự kiến.

Bước 5: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy chứng nhận đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ IPO đầy đủ và hợp lệ.

Bước 6: Doanh nghiệp phát hành phải công bố “Bản thông báo phát hành” trên báo điện tử hoặc báo in trong 03 số liên tiếp.

Bước 7: Tiến hành phát hành và phân phối chứng khoán.

Ưu và nhược điểm của IPO

Thông qua quá trình đánh giá pháp lý doanh nghiệp IPO từ những thương vụ IPO đã thực hiện, Luật Vạn phúc tổng hợp được được những ưu điểm và nhược điểm của IPO như sau:

Ưu điểm

IPO lần đầu thành công tạo ra hình ảnh đẹp và sự tin tưởng từ các nhà đầu tư, giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn và tốn kém ít chi phí hơn trong việc huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu, cổ phiếu ở những lần sau.
Làm tăng giá trị tài sản ròng, giúp công ty huy động được nguồn vốn lớn và có những ưu đãi lãi suất đặc biệt khi vay vốn ngân hàng, đồng thời các điều khoản về thế chấp tài sản đỡ phức tạp hơn.
Thu hút và duy trì được đội ngũ nhân viên giỏi, tạo lập được sự trung thành bởi vì khi chào bán chứng khoán ra công chúng, công ty sẽ dành một tỷ lệ chứng khoán nhất định để chào bán cho nhân viên của mình. Với quyền mua cổ phiếu, nhân viên của công ty sẽ trở thành cổ đông, được hưởng lợi nhuận trên tỷ lệ cổ phiếu đã mua, vì vậy sẽ cố gắng làm việc hiệu quả nhất vì lợi ích của công ty.
Làm gia tăng chất lượng và tăng độ chính xác của các báo cáo công ty do phải được lập theo các tiêu chuẩn nhất định theo quy định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

Nhược điểm

Làm tăng nguy cơ phân tán quyền sở hữu và thậm chí có thể làm mất quyền kiểm soát công ty của các cổ đông sáng lập do chào bán lượng cổ phiếu lớn ra thị trường. Ngoài ra, cơ cấu về quyền sở hữu của công ty luôn luôn biến động do chịu ảnh hưởng của các giao dịch chứng khoán hàng ngày.
Chi phí phát hành chứng khoán ra công chúng rất cao.
Phải tuân thủ chế độ công bố thông tin rộng rãi, nghiêm ngặt và chịu sự giám sát chặt chẽ hơn so với các nghiệp khác.
Đội ngũ cán bộ quản lý cấp cao của doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm lớn hơn trước công chúng. Ngoài ra, do quy định của pháp luật, việc chuyển nhượng vốn cổ phần của họ thường bị pháp luật hạn chế.

Dịch vụ tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp IPO của luật Vạn Phúc

Hiện nay, việc gia nhập thị trường chứng khoán thông qua IPO của doanh nghiệp đang ngày càng bị siết chặt bởi rất nhiều điều kiện, đòi hỏi doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ công phu hơn. Đây là sân chơi chung vô cùng hấp dẫn, kích thích các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh lớn với triển vọng phát triển lâu dài.

Trên đây là những thông tin cơ bản, quan trọng về IPO mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng nên biết. IPO là gì, quy trình IPO doanh nghiệp và những đánh giá pháp lý doanh nghiệp IPO được Luật Vạn Phúc trình bày chi tiết ở trên. Hy vọng bạn đọc có được cái nhìn chính xác và chi tiết về hoạt động này.

Với kinh nghiệm hơn 10 năm hoạt động tư vấn pháp luật, đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp của Luật Vạn Phúc đã tư vấn và thực hiện thành công nhiều thương vụ IPO để đúc rút được những đánh giá pháp lý doanh nghiệp IPO cung cấp cho quý bạn đọc. Nếu có bất kỳ thắc mắc liên quan đến hoạt động IPO, liên hệ ngay với chúng tôi: